Blog: Gluten en coeliakie

Coeliakie, dat is toch iets met brood?

We kennen bijna allemaal wel iemand die niet tegen een bepaald voedingsmiddel kan. Bijvoorbeeld mensen met een lactose-intolerantie, waar ik in een eerdere blog over geschreven heb. Of mensen met coeliakie, die tongbreker die je uitspreekt als seuliakíe. Twee heel bekende vormen van voedselovergevoeligheid. Vandaag zal ik je meer vertellen over coeliakie, want wat is het precies?

Mensen met coeliakie kunnen gluten niet goed verteren. Hierdoor raakt het darmslijmvlies beschadigd en wordt de absorptie van voedingsstoffen verminderd.

 

Maar hoe zit dat nu?

Als we onze darmen van dichterbij bekijken en goed bestuderen, zien we dat onze darmen aan de binnenkant geplooid zijn, met vingervormige uitsteeksels. Deze uitsteeksels noemen we vili of darmvlokken. Darmvlokken hebben we nodig om voedingsstoffen op te nemen, want deze filteren als het ware de voedingsstoffen uit ons voedsel. Bovendien lijkt het alsof de darmen langer zijn als ze darmvlokken bevatten. Een kronkelige weg is immers langer dan een rechte weg over hetzelfde stuk grond. Bij onze darmen is dat net zo. Bij elkaar hebben we trouwens meer dan 6 meter darm in ons lichaam zitten en zelf vind ik het best bijzonder dat het er allemaal in past! Via de darmvlokken komen de voedingsstoffen in ons bloed terecht en van daar uit worden ze verder door ons lichaam verspreid. Voedingsstoffen worden als het ware vervoerd door ons bloed en afgegeven bij onze organen en lichaamscellen. In onze mond en maag worden ook voedingsstoffen verteerd en gedeeltelijk opgenomen, maar de meeste voedingsstoffen worden opgenomen in onze darmen.

Bij coeliakie is dit systeem van voedingsopname verstoord. Dit komt doordat de darmvlokken kapot gaan ten gevolge van de gluten in de voeding. Bij iemand met coeliakie ontstaan er ontstekingsreacties in het dunne darmslijmvlies wanneer er gluten met de darmen in aanraking komen. Door de ontstekingen gaan darmvlokken kapot en wordt de darm langzaam vlakker en gladder, met als gevolg dat verteerde voedingsstoffen minder goed opgenomen kunnen worden in het bloed. Deze voedingsstoffen komen dan voor een deel terecht in de ontlasting, omdat het lichaam er niets mee kan. Symptomen van coeliakie zijn dan ook onder andere het verliezen van gewicht en vermoeidheid. Bron: darmgezondheid.nl

Er zijn sowieso veel vage klachten die bij coeliakie horen. Veel van deze klachten passen ook bij andere gezondheidsproblemen, zoals het prikkelbare darmsyndroom of stress. Lastig voor artsen en patiënten. Juist om deze reden wordt niet iedereen met coeliakie ook gediagnosticeerd als patiënt en experimenteren mensen ook vaak zelf met glutenvrij eten.



 

Wat zijn gluten ook alweer?

Gluten zijn eiwitten die voorkomen in granen zoals tarwe, rogge, spelt, kamut en gerst. Mensen met coeliakie moeten dus producten met deze granen vermijden. En dat is lastiger dan het in eerste instantie lijkt. Geen brood, gebonden soep, ijs, bitterballen en bier meer. Ieder product waarin één van deze granen is verwerkt, kun je niet meer eten. Bij coeliakie is het namelijk van belang om levenslang een glutenvrij dieet te volgen, dat is de enige effectieve behandeling. Als je toch af en toe een product met gluten eet, geeft dit meteen weer schade aan de darmen. Er zijn gelukkig wel steeds meer glutenvrije producten verkrijgbaar. Dus steeds meer goede alternatieven voor mensen met coeliakie. Denk aan pasta’s, koek en brood. Er wordt ook wel eens beweerd dat gluten niet goed voor ons zouden zijn, maar het is onnodig om gluten te vermijden als je geen coeliakie hebt. Gluten zijn gewoon eiwitten die ons lichaam prima kan verteren en waar geen nadelige effecten aan verbonden zijn.

 

Glutenallergie

Coeliakie wordt ook wel eens een gluten allergie genoemd. Maar een gluten allergie bestaat niet. Wel kun je last hebben van gluten sensitiviteit of een tarwe allergie, maar coeliakie is iets heel anders. Deze verschillen zal ik je later nog eens uitleggen!

 

Besmettingsgevaar

Wees trouwens voorzichtig als je iemand in huis hebt met coeliakie, want met gluten luistert het nauw! Een spoortje gluten kan al problemen veroorzaken. Glutenvrije producten raken snel ‘besmet’ met gluten. Wanneer je bijvoorbeeld eerst je eigen normale boterham besmeert met boter en daarna met hetzelfde mes een glutenvrije boterham besmeert, breng je feitelijk al gluten over van de ene naar de andere boterham. Iemand met coeliakie kan hier al last van krijgen.

Dit is ook precies de reden waarom wij in onze bakkerij geen 100% glutenvrij gebak kunnen maken. Wij hebben een aantal gebakjes welke in principe geen granen, dus geen gluten bevatten, maar spoortjes van gluten kunnen wij helaas nooit uitsluiten. Broden zonder gluten bakken we dan ook niet in onze bakkerij, maar kunnen we wel voor u regelen. Dus wilt u glutenvrij brood, broodjes of brownies? Bestel deze in één van onze winkels!

Gezonde groet,

Willemijn Zwinkels
Voedingsdeskundige bij Meesterbakker Roodenrijs

Willemijn Zwinkels heeft tot medio 2019 bij Meesterbakker Roodenrijs gewerkt als voedingsdeskundige. Ze schreef blogs en beantwoordde vragen over voeding en gezondheid. Inmiddels werkt ze fulltime in het ziekenhuis. Haar blogs blijven informatief en mogen we blijven delen met jullie.