Niets vervelender dan een poosje na de maaltijd last krijgen van  het eten. Je vraagt je af waardoor het komt en je wilt er wat aan doen. Nieuwsgierig hoe het zit met overgevoeligheid voor voedsel? Het is best ingewikkeld, maar ik ga proberen om het aan je uit te leggen!

Voedselovergevoeligheid is een term voor alle terugkerende klachten die ontstaan door voeding. Er zijn verschillende vormen te onderscheiden.

Een allergische reactie wordt veroorzaakt door ons immuunsysteem, die doorgaans ongevaarlijke eiwitten als vijandige stoffen ziet. Deze eiwitten noemen we allergenen, omdat zij een allergische reactie kunnen opwekken. Het lichaam wil deze eiwitten onschadelijk maken en daarom worden deze aangevallen. Heel raar natuurlijk, maar ons lichaam denkt goed bezig te zijn en je te behoeden voor iets heel ergs. Maar in feite krijg je juist last van deze aanvallen. Bij deze oorlogsvoering komt er histamine vrij, dit is een stof die wij altijd in ons lichaam hebben. Het zorgt onder andere voor ons slaapritme en de prikkeloverdracht in onze hersenen. Maar als er ineens veel histamine op een plek vrij komt, gaat het ons irriteren. Huiduitslag, prikkelende en tranende ogen, niezen; histamine did it! En nee, het zijn dus eigenlijk niet eens de allergenen waar je klachten van krijgt, maar van een overdosis aan histamine.

Antistoffen zijn een soort soldaatjes die alleen een bepaalde stof kunnen aanvallen. Ons lichaam kan deze soldaatjes vormen om te vechten tegen het soort eiwit waar je allergisch voor bent. Deze antistoffen worden lange tijd bewaard en komen direct in actie wanneer je het eiwit waar je allergisch voor bent, weer eet. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij een koemelk-eiwitallergie.
Eigenlijk is dit hetzelfde principe als wanneer je ingeënt wordt tegen een bepaalde ziekte! Alleen is het verschil dat het bij een inenting de bedoeling is dat je antistoffen vormt, en bij het eten van voedsel natuurlijk niet.

Je kunt ook allergisch zijn voor een bepaalde voedingsstof, zonder dat je lichaam er antistoffen tegen aanmaakt. Er ontstaan echter wel ontstekingen na inname van een allergeen. Dit is wat er gebeurt bij coeliakie.
En voor de oplettende lezer, coeliakie valt volgens deze criteria inderdaad onder de voedselallergieën. Toch wordt dit een voedselintolerantie genoemd! Hier komt hoogstwaarschijnlijk ook de verwarring met een tarweallergie uit voort.

Bij een niet- allergische reactie is het immuunsysteem niet betrokken, bij een allergische reactie wel. Even simpel uitgelegd is dit het grootste verschil tussen beiden. Het lichaam valt geen voedingsstoffen aan, maar in dit geval is het meer een onvermogen om de voedingsstof te kunnen verteren. Er ontbreekt  bijvoorbeeld een enzym, dat je kunt zien als soort van hamertje dat een stof in stukjes breekt. Als dit hamertje ontbreekt, ontstaat er een kleine paniekreactie in ons lichaam waardoor er klachten ontstaan. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een lactose-intolerantie.

De glutensensitiviteit is een voedselovergevoeligheid die niet helemaal in de tabel past, maar ik wil hem toch even benoemen omdat er zoveel verwarring over is.

Dit lijkt namelijk op coeliakie, maar er is toch een verschil. Artsen kunnen je testen op coeliakie als je daarvan verdacht wordt. Echter kan het zo zijn dat artsen geen aanwijzingen vinden voor coeliakie, maar je toch klachten krijgt na het eten van gluten. Als je stopt met het eten van gluten en de klachten toch verminderen, wordt het een glutensensitiviteit genoemd.

Dit is mijn uitleg over overgevoeligheden. Vergeet niet; bespreek jouw specifieke klachten met je huisarts en stel zelf geen diagnose.







Gezonde groet,

Willemijn Zwinkels
Voedingsdeskundige bij Meesterbakker Roodenrijs

Willemijn Zwinkels heeft tot medio 2019 bij Meesterbakker Roodenrijs gewerkt als voedingsdeskundige. Ze schreef blogs en beantwoordde vragen over voeding en gezondheid. Inmiddels werkt ze fulltime in het ziekenhuis. Haar blogs blijven informatief en mogen we blijven delen met jullie.